serieblog met technisch coördinator Jeroen Groenheijde
Wat we kunnen leren over leiderschap van drie coaches uit de tophockeysport? In een reeks gesprekken onderzoekt Nathalie de Man van onze topjeugdsponsor Kern Konsult de rol en visie van hockeycoaches in de topsport. Met assistent-trainer van Heren 1 en Technisch coördinator topjeugd Jeroen Groenheijde spreekt ze over het bouwen van een team en de instrumenten die hij inzet voor het creëren van een winnaarsmentaliteit.
Jeroen komt je tegemoet met een ontspannen, gulle lach. Tegelijkertijd merk je direct dat je iemand tegenover je hebt die uitermate gefocust is, alles wat hij zegt is to the point. Hij staat nog aan het begin, maar hij heeft gekozen voor een carrière in de topsport als coach, zoveel is duidelijk. Mensen die zich wijden aan sport, die hun eigen grenzen opzoeken en zich tot in de kleinste details willen perfectioneren om heel goed te worden boeien hem, temeer omdat ze dat alleen kunnen doen als ze er met heel hun hart voor kiezen. En waarom dan hockey? Het is een snel, dynamisch en technisch spel en de sport blijft zich door ontwikkelen.
Aandacht voor ontwikkeling en opbouw
,,Wat de rol van coach zo aantrekkelijk maakt is het contact met (groepen) mensen en de aandacht voor ontwikkeling en processen. Het begeleiden van de ontplooiing van individuen en het sturen op het functioneren als team. Uitzoeken hoe je een zo groot en positief mogelijke impact kunt hebben op die ontwikkelingen. Werken met onbegrensde mogelijkheden op fysiek, mentaal, technisch en tactisch vlak, heerlijk! Het werken als coach begint met het weten waar mensen voor willen gaan en hoe ze zijn. Waar en hoe zijn mensen op zijn best, hoe kan ik hen het beste sturen?En dan kun je naar de groep. Eerst is het aftasten. Hoe goed zijn we? Wat willen we dan? Het is belangrijk om met z’n allen een gezamenlijk doel voor ogen te krijgen. Vervolgens is het mijn taak om de teamleden daar telkens opnieuw aan te herinneren. Hen scherp te houden.''
De investeringen in het team worden gedaan aan de hand van een opbouwplan, zowel door het seizoen heen en als in iedere week. Voor zijn huidige jeugdteam wordt gewerkt in vier blokken door het seizoen heen met ieder een eigen thema waarbij de thema’s op elkaar voortborduren. Binnen de blokken zelf bouwt Jeroen het thema vervolgens ook weer verder uit.
In de week zit een ritme in de trainingen: ,,Maandag wordt er in groepjes gewerkt en heeft ieder een eigen traject. De woensdag start met het benoemen van de actuele thema’s. Waar zijn we mee bezig geweest, waar gaan we (vandaag/deze week) naar toe?! De vrijdag training is gericht op de wedstrijd aan de hand van de thema’s. Op de zaterdag pak je voor de wedstrijd nog samen waar in de week aan is gewerkt. Even bewust maken van de aandachtspunten. Daarnaast benoem je andere aspecten, onder meer om ze op scherp te zetten.’'
,,De jongens moesten in de veldcompetitie spelen tegen een geduchte tegenstander. De week ervoor hadden ze verloren. Van deze tegenstander hadden ze op het Nederlands Kampioenschap in de zaal verloren. ,,Jullie hebben nog wat recht te zette''; hielp ze op scherp te zetten. Ze waren overtuigend en wonnen.''
Het creëren van een winnaarsmentaliteit
Op mentaal vlak werkt Jeroen niet met eenzelfde bewuste, gestructureerde opbouw, maar valt er wel het een en ander te constateren. Wat hij wil is een winnaarsmentaliteit creëren: ,,Je wilt die drive aanzetten om het maximale uit jezelf en de groep te halen. Een speler moet zich bewust zijn van waar hij invloed op heeft, en zich daarop richten. Niet laten afleiden door wat buiten je cirkel van invloed ligt! Daar hoort ook bepaald gedrag bij, en uitstraling. Je spierballen tonen. Je zet je eigen kwaliteiten in voor het team. Om vervolgens als team eensgezind te tonen dat je bereid bent om te strijden.’'
,,Fouten maken mag daarbij. Sterker nog, hij grijpt met enige regelmaat niet in om een fout te voorkomen en laat het gebeuren, want zelf ervaren is een sterkere leerschool. Maar niet alle fouten zijn toegestaan. Nieuwe fouten mogen, herhalen van oude fouten liever niet. ,,Het creëren van de gewenste mindset gebeurt tussen de bedrijven door. Aan de hand van situaties die zich voordoen. Hoe je handelt is afhankelijk van het individu en de omstandigheden.’'
Er is een duidelijk onderscheid tussen het werken met jeugd of met senioren. Bij de jeugd ligt de nadruk op de ontwikkeling en ambitie van het individu. Bij de senioren is de doelstelling van het team leidend. In beide gevallen geldt dat iedereen heeft te handelen naar de afspraken om als team een prestatie te leveren.
Dominantie is het codewoord
Zijn visie op het spel brengt hij graag en helder over: ,,Dominantie is het codewoord. Veel de bal hebben, aanvallend spelen vanuit controle. Een verdedigende structuur hebben om zo snel mogelijk de bal weer te veroveren. Tijdens de wedstrijd heb je het als coach natuurlijk niet in de hand. De spelers moeten het waarmaken. Als coach kun je niet bepalen wat ze doen. Maar je hebt wel het idee voor ogen gezet en daarin gezamenlijkheid gecreëerd. Het coachen tijdens de wedstrijd is erop gericht om dit steeds te herinneren en te koppelen aan de praktijk van de wedstrijd. En om de juiste mentale instelling te behouden.’'
De basis is respect
Zijn visie op het functioneren van een team is even eenvoudig gezegd als lastig te realiseren. Iedereen in het team moet zichzelf kunnen zijn en zichzelf kunnen ontwikkelen. Omgangsnormen en waarden zijn het sterkste instrument daarbij. Doordat hij daar zelf altijd, iedere training en wedstrijd, op en naast het veld, voor die normen en waarden staat. De basis is respect voor iedereen, niemand wordt belachelijk gemaakt. Ze worden door hem uitgedaagd om buiten hun comfortzone te treden. Ze worden gevraagd om hun mening zonder dat ze daarop worden afgerekend. Onderling worden diezelfde normen gehanteerd, dat kan niet anders als hij in de buurt is!
,,In de rust van een andere wedstrijd word ik boos. We spelen tegen een zwakkere tegenstander, maar komen er niet goed uit met een 0-0 ruststand tot gevolg. Onderschatting is een gemeen gevaar. Ze spelen duidelijk onder hun niveau. Ik spreek een aantal individuele spelers aan. Zij hebben het verschil te maken. Ze moeten gaan zorgen dat de rest ook gaat gas geven. Dan kunnen ze het tij keren. In de tweede helft laten ze zich weer van hun goede kant zien en winnen alsnog met gemak.''
Het handvat is feedback
Zijn visie op ontwikkelen is gebaseerd op feedback geven vanuit een positieve benadering. Hij is gestructureerd, direct, open en eerlijk. Dat vertaalt zich in veel feedback. Veel complimenten, eerlijke verbeterpunten. Je weet waar je staat als speler.
Belangrijke kracht van Jeroen is zijn eigen congruentie. Hij straalt uit waar hij voor staat, en nodigt je uit jezelf te laten zien. ,,Ik ga ervoor, ga jij ervoor? Dan gaan we er samen voor!’'
Volgende keer het afsluitende gesprek waarbij Mark Halfmouw, Tom Pijpers en Jeroen Groenheijde samen in gesprek zijn.
Bekijk de vierde aflevering van serieblog met Tom Pijpers hier
Bekijk de derde aflevering van serieblog met Mark Halfmouw hier
Bekijk de tweede aflevering van serieblog met Nicky Tellier en Lennard Poillot hier
Bekijk de eerste aflevering van de serieblog met Jeroen Groenheijde hier