Stel je een team voor dat de ruimte optimaal benut. Spelers zien en voelen de ruimte en de mogelijkheden voor samenspel. Een team dat onder druk staat ziet er heel anders uit. Ze moeten ogenschijnlijk zonder ruimte toch iets kunnen creëren. Een sterk team moet beide kunnen, en kunnen schakelen tussen de twee. Binnen organisaties geldt hetzelfde.

Wat zoek ik als coach?

Als coach zie je het liefst dat je team ‘naar de ruimte speelt’. Je wilt dat ze die ruimte zien, voelen en gaan benutten. Door gebruik te maken van de ruimte kun je op de makkelijkste en veiligste manier een aanval opzetten en een kans creëren. Hierbij is het belangrijk dat spelers weten hoe ze samen tot de beste oplossingen kunnen komen. Soms gaat dit door middel van duidelijke afspraken over positiespel en tactiek, en soms is onderlinge communicatie hierin voldoende. Met behulp hiervan is het voor spelers makkelijker om de ruimte en elkaar te vinden. Dit kan leiden tot die mooi uitgespeelde kans, eindigend in een prachtig doelpunt.

En binnen organisaties?

Als verantwoordelijke voor een organisatie(onderdeel) zie je ook graag dit samenspel. De structuur en rolverdeling die je kiest zijn bedoeld om dit te ondersteunen. Idealiter weet iedereen elkaar goed te vinden, zowel binnen teams als over teams heen, zonder last te hebben van verkokering. Je wilt dat het schijnbaar vanzelf gaat en alles op rolletjes loopt. Goede samenwerking en communicatie tussen werkvloer, beleid, management en bedrijfsvoering zijn de basis om succesvol te zijn.

Dat samenspel is geen sinecure. De structuur is de basis, maar of het werkt wordt door de mensen bepaald. Is men zich bewust van wat de onderlinge communicatie vraagt? Weet iedereen welke functionele rol hij of zij heeft in het grotere geheel? Hoe zijn collega’s afhankelijk van elkaar en hoe gaan ze daarmee om? Zijn ze voldoende rolvast maar ook flexibel genoeg om het samenspel goed te kunnen spelen?

Ruis in de samenwerking

Wanneer er ruis bestaat in deze samenwerking zorgt dit uiteindelijk voor fouten in het grotere geheel. In de praktijk blijkt dat de ideale aanval wel bestaat, maar vaak niet lukt omdat de samenwerking van veel verschillende individuen afhangt. Een gemiste pass, een verkeerde aanname of elkaar niet begrijpen leidt tot fouten. Dat zijn vaak momenten waarop het onrustig wordt in het veld en er een grotere druk ontstaat. De ruimtes worden dan kleiner. Je kunt ruimte zoeken of proberen te creëren, maar er staan simpelweg te veel tegenstanders in de buurt.

Opgelegde druk

Druk kan ook door de tegenstander aan je worden opgelegd. Het team in balbezit wil naar de ruimte spelen. Het team zonder bal zal dus proberen deze ruimtes zo klein mogelijk te maken. Ook naarmate je dichter bij het doel van de tegenstander komt te spelen, zal de druk over het algemeen toenemen. Er zijn meer spelers in een kleinere ruimte. Omdat de druk hoger wordt zal er een groter beroep gedaan worden op creatieve spelers. Het is dan ook niet voor niets dat creatieve spelers vaak in de aanval spelen. Zij kunnen in de kleinste ruimtes toch een opening vinden om onder de druk uit te komen en een kans te creëren.

Druk op organisaties

Ook bij organisaties kan druk van buitenaf ontstaan. Veranderingen in de omgeving zorgen ervoor dat wat ‘normaal’ was niet langer goed werkt. Een onverwachte gebeurtenis of nieuwe ontwikkelingen vragen om ander beleid. Dan moet worden gereageerd, ontwikkeld, soms geïmproviseerd. Het komt er dan op aan om creatief en flexibel te zijn om nieuwe wegen te vinden. Dan kun je binnen de veranderende omstandigheden toch weer waardevol werk leveren, met de doelgroep en het doel in het vizier.

Het juiste kiezen

Als er onder druk wordt gewerkt, dan is het de kunst hier onderuit te komen om weer rust en ruimte te creëren. Dat geldt op het veld en in een organisatie.

In winnende teams heb je een combinatie van spelers die door goed samenwerken naar de ruimte kunnen spelen en creatieve spelers die onder druk altijd een oplossing vinden en ruimtes kunnen creëren. In een succesvolle organisatie heb je mensen die elkaar blindelings kunnen vinden en de meer vrijgevochten types die zich minder van systemen aantrekken en eigengereid nieuwe situaties creëren. Een combinatie van beiden, en in het bijzonder goed inzicht wanneer te schakelen tussen beiden: dát is de succesfactor.