INTERVIEW: MARJOLIJN ENGELSMAN   BEELD: EIGEN FOTO'S

In een leeg clubhuis, op anderhalve meter afstand en met een eigen meegebrachte thermoskan thee zitten we in de ochtendzon. Met uitzicht over de lege velden, waarop Wouter straks een groep scholieren hockeytraining zal geven. Het is nu nog muisstil, binnen en buiten.

Hoe is het nu om op hdm te zijn, in coronatijd?

Wouter: “Dat is wel erg stil.. ik mis de levendigheid van toen ik hier twee jaar geleden aankwam! Ik vond de sfeer op hdm meteen fijn. Ik ben helemaal geen hockeyer, ik ben een voetballer. Ik vroeg me af hoe de trainers het zouden vinden dat ík hen ga vertellen wat ze moeten doen bij een hockeyclub? Maar iedereen was juist heel geïnteresseerd, vroeg hoe het gaat bij het voetballen. En voor de training begint, heb ik altijd een groepje kinderen dat om me heen staat te springen, klaar om te spelen. Ik voelde me meteen opgenomen in de club! Ik ben blij dat we wel gewoon met de jeugd kunnen blijven trainen ondanks corona, maar ik mis de bedrijvigheid van ouders en kinderen rondom de velden.”

Wouter is 23 jaar en woont in Zwijndrecht. Hij heeft van jongs af aan gevoetbald bij V.V.G.Z. Eerst bij de mini’s, bij de jeugd en uiteindelijk bij Heren1. Hij speelde nog drie seizoenen bij R.V.V.H. (Ridderkerk), waar hij in de Hoofdklasse kon spelen. Vorig jaar, in het laatste jaar van zijn opleiding bij de HALO (de Academie voor Lichamelijke Opvoeding in Den Haag), besloot hij weer terug te keren naar zijn ‘oude cluppie’ waar hij weer in het eerste team speelt. Helaas was het team net uit de Eerste Klasse gedegradeerd. Maar hij bekijkt het van de optimistische kant: “Nu hebben we een doel om naartoe te werken en kunnen we misschien weer kampioen worden!”

Wouter in actie (r.)

Jan-Willem loopt al sinds 2013 rond op hdm. “Mijn kinderen kwamen hier ook hockeyen; mijn dochter Annemee is vorig jaar overgestapt van Rijswijk en hockeyt nu bij de MA2, mijn zoon Berend is naar de overkant verhuisd en speelt sinds twee jaar rugby bij HRC.”

Jan-Willem is ook (al iets eerder dan Wouter   ) afgestudeerd aan de HALO en werd hockeytrainer bij hdm; uiteindelijk werd hij trainer-coördinator van de mini’s.

“Ik vind het echt een gemis dat de ouders er nu niet bij zijn. Veel ouders zijn betrokken bij wat er hier gebeurt, zij zien de trainingen en zijn ook bij de wedstrijden. Zo kunnen zij wat wij uitdragen bij de trainingen, doorgeven tijdens de wedstrijden op zaterdag: dat positieve, enthousiaste geluid missen we nu. Hopelijk kunnen we in het voorjaar weer van start mét ouders erbij!

Hoe is jullie stijl van trainen?

Jan-Willem: “Er zijn natuurlijk wel overeenkomsten. We zijn allebei opgeleid tot docent lichamelijke opvoeding, dat betekent dat we breed zijn opgeleid in allerlei sporten maar de nadruk leggen op didactiek. Ik kijk het liefst naar de ontwikkeling van de jonge spelertjes: laat ze het, door allerlei spelvormen, vooral zelf uitvinden. Wij bieden allerlei oefeningen aan, waarbij ze zich snel en handig leren bewegen én leren kijken, om zich heen en naar elkaar. Liefst met zo weinig mogelijk theorie en veel in de praktijk.

Ik liet ze eens een filmpje zien van een zeehond die aan het jagen was op een hele school vissen. De school vissen schoot als een wilde wolk in en uit elkaar, waarin ze de zeehond steeds - op afstand - in het oog konden houden, heel indrukwekkend. De kinderen zagen meteen wat ik bedoelde: niet in een kluitje achter de bal aan rennen, maar ruimte maken en zo kunnen zien waar de bal heen gaat. Nu hoeven we alleen nog maar “Zeehond” te roepen en zoeken de kinderen meteen de ruimte op. Dat is te gek om te zien!”

Wouter is als stagiair begonnen en neemt op termijn de taken van Jan-Willem over.

Wouter: “Omdat ik voetballer ben, kijk ik bijvoorbeeld naar de manier waarop ouders/trainers uitleg geven en hoe dat overkomt op de kinderen. Vaak weten ouders wel heel goed hoe een hockey-handeling zou moeten gaan, maar vinden ze het lastig om dat over te brengen bij een oefening. Dan proberen we oefeningen te bedenken waarbij kinderen zelf uitvinden wat de beste optie is, en verzinnen we opstellingen waarbij ze – zonder het zelf te weten – oefenen om te passen, aannemen, bewegen én kijken tegelijk. Je ziet dat de kinderen dat vroeg of laat zelf oppikken en het dan ook echt begrijpen.”

Jan-Willem: “Vroeger was de trainingsmethode vooral sturend: met veel technische aanwijzingen, vaste opstellingen en spelsituaties. Anno 2020 is de methode meer vraaggestuurd: de kinderen doen een oefening, wij leggen het spel even stil en stellen een vraag. ‘Staan we nu handig?’ of ‘Wat zou er anders kunnen?’ Soms moet je dan een beetje helpen, maar meestal komen de kinderen er samen wel uit. Ouders nemen die manier van training geven ook snel over.”

Wat is er dit jaar veranderd aan jullie rol hier op hdm?

Jan-Willem: “Ik werk voor de Stichting Werkgever Sportclubs Den Haag (WSDH). Deze stichting koppelt sportdocenten aan Haagse sportclubs. Vanuit een ‘Teamplayer’ project kwam Wouter hier vorig jaar stage lopen, en dat beviel zo goed, dat hij binnen de HALO een nieuwe tak heeft opgezet: Clubkader coaching. Dat betekent, dat je als sportdocent een sportclub helpt om van de jeugdopleiding een goed lopend systeem van te maken. Hdm is één van de sportclubs die stageplekken biedt aan studenten van de HALO en ROC-Mondriaan. Er lopen hier dus veel goede jonge trainers rond.''

''Binnen NOC*NSF wordt al langer gewerkt aan het structureren van jeugdopleidingen van verschillende sportbonden, maar binnen clubs gebeurde dat nog niet. Hdm loopt daarin voorop en heeft een voorbeeldfunctie voor andere clubs. Hdm is al een aantal keer door NOC*NSF aangehaald als ‘best practice’ voor clubkader coaching vanwege de professionele opzet van onze mini- en jeugdopleiding. Daar zijn we best trots op!”

Wouter: “Vorig jaar liep ik hier vanuit de HALO nog stage, nu heb ik het stokje overgenomen van Jan-Willem. Hij bereidt de trainingen voor de mini’s voor, wij geven samen uitleg en lopen over het veld om te kijken hoe het gaat – en als het nodig is bij te springen. Het staat nog in de kinderschoenen, maar het plan is dat alles wordt vastgelegd in een overzichtelijk trainingsschema. Ik probeer er een mooie opbouw in aan te brengen, zodat deze trainingen elk jaar opnieuw gegeven kunnen worden, maar ook steeds een beetje kunnen worden bijgeschaafd.”

Jan-Willem: : “Wouter pakt het professioneel aan, hij maakt prachtige sheets en trainingsschema’s die je mooi kunt gebruiken als trainer en als club, ook als hij het stokje op een gegeven moment weer doorgeeft.”

Sinds kort is voetballer Wouter (3) samen met Jan-Willem de drijvende kracht achter de jeugdopleiding op hdm.

Jan-Willem heeft binnen de stichting WSDH nog een nieuwe functie: “Als sportpedagoog ga ik op hdm, maar ook op andere clubs, kijken naar de pedagogische kant van het training geven. De laatste jaren is daar op sportclubs meer aandacht voor, vooral omdat kinderen niet meer zo veel zomaar buiten spelen. Nu gaan kinderen hopelijk veel tijd doorbrengen op een sportclub, maar dan heb je als club ook een belangrijke pedagogische functie: het is toch een beetje de maatschappij in het klein.''

''Hoe kun je ervoor zorgen dat ieder kind plezier heeft en zich gezien voelt? Daarvoor moet je als club goed kijken naar hoe het gaat en checken of het ook goed blijft gaan. Ik houd zelf het meest van ‘coaching on the job’: tijdens de training zie ik hoe een trainer een oefening uitlegt, hoe de sfeer is, hoe de trainer en de kinderen met elkaar omgaan. Dan kan ik meteen zien wat er gebeurt en kan ik een tip geven hoe ik het aan zou pakken. Vaak gaat dat al doende het best en zie je meteen dat het beter gaat.”

Nog even een tactische aanwijzing!

Wouter: “We verwerken wat we zien ook in de trainingen. Toen we zagen dat een aantal kinderen zich soms een beetje houterig beweegt op het veld, hebben we op alle trainingen voor de mini’s naast de hockey- en speltechnieken, ook een nieuw onderdeel toegevoegd: “all sports”. Dat zijn tik- en gooispelletjes, en ook andere sporten. Om de kinderen uit te dagen eens iets anders te doen dan de standaard hockeybewegingen, om nieuwe dingen uit te proberen. Kinderen die daarbij handige schijnbewegingen maken of een goede zwaaibeweging aanleren, zie je dat daarna ook proberen met een hockeystick op het veld. In het begin waren die all-sports oefeningen nog even wennen voor de trainers. Maar je ziet nu dat de kinderen en de trainers ook het effect ervan merken.”

Jan-Willem: “Zelf ben ik opgegroeid in het Gooi – al heb ik daar niet gehockeyd. Ik speelde veel buiten in het bos, en heb echt allerlei sporten gedaan: wielrennen, wedstrijdzwemmen, volleyballen, basketball, atletiek. Voor ieder kind, maar ook voor jongeren, is het goed om zich breed te ontwikkelen. Dat helpt je om je hele leven goed te bewegen, welke sport je ook doet en hoe goed je er ook in wilt worden.”  

Hoe vinden jullie dat het qua clubkadercoaching en pedagogiek gaat op hdm?

Wouter: “Ik krijg veel enthousiaste reacties op wat ik doe, vanuit de club en vanuit de HALO, daar ben ik heel blij mee. Hdm is een vooruitstrevende club en het bestuur geeft ons veel vertrouwen om nieuwe dingen te proberen. Het is echt een fijne club om mee samen te werken.”

Jan-Willem: “Ik vind het gaaf dat hdm echt openstaat voor deze nieuwe dingen, het bestuur en de organisatie zijn niet bang om het experiment aan te gaan en dat gaat tot nu toe hartstikke goed. We zien natuurlijk wel, het is een grote club en er is altijd wel iets waar aan gewerkt kan worden, een club is altijd ‘werk in uitvoering’. Maar daar staat de club voor open en hdm blijft in beweging. Onze ideeën worden serieus genomen en we kunnen ermee aan de slag.''

''Zo hebben we ook de rode truien-brigade: kinderen uit de D-lijn die mini’s training geven. Dat doen ze met zoveel enthousiasme, en ze gaan er zelf ook beter van spelen. Dat is logisch: als je een beweging uit moet leggen, moet je die beweging zelf eerst goed begrijpen en ga je het zelf ook van een andere kant zien. Je ziet die kids groeien in hun rol én in hun eigen spel. We zijn van plan om voor hen een heel systeem op te zetten, net zoiets als een judo-banden systeem: naarmate ze meer trainingservaring opdoen, krijgen ze een nieuwe kleur ‘trainersband’. Straks lopen hier jonge trainers rond, in alle kleuren van de regenboog!''

Jan-Willem geeft al vele jaren training aan de jongste spelers op hdm.
 
Wouter: ''Op dit moment ben ik bezig met de jongste jeugd, maar het plan is om dit clubkadercoach-programma ook uit te breiden naar de (breedte) jeugdopleiding. Ik zit hier voorlopig dus wel op mijn plek, met veel plezier!''

Jan-Willem: ''Wat ook echt uniek is voor hdm: de geoliede organisatie van de jeugdcommissie. De lijncoördinatoren van de jongste mini’s de F-jes en de E-tjes, dat is een hechte groep die kennis uitwisselt en doorgeeft aan de volgende nieuwe generatie lijnco’s. Uiteindelijk gaat een deel van hen zelfs door naar de CDBA-jeugd; zo worden kennis en ervaring overgedragen door de jaren heen.  En het blijft voor alle nieuwe leden fijn om nieuw binnen te komen op de club. Dat heeft hdm toch maar goed geregeld; ik heb op andere clubs gezien dat dat soms ook heel anders gaat. Dat wilde ik toch maar even gezegd hebben!''